شیخ الرئیس در مقام عرفان می گوید : عارف ، خوشرو ، و خندان و متبسم است و از روی تواضع به کوچک تر ، همان طور احترام می کند که به بزرگ تر ، و از دیدن افراد گمنام ، همان قدر خوشحال می شود که از دیدن افراد نامدار؛ چگونه شاد نباشد و به وجد نیاید در حالی که به حق و همه چیز به این سبب که خداوند را در آن می بیند شادمان است ، و چگونه برای او همگان یکسان نباشند ، در حالی که همه نزد او اهل رحمت اند که مشغول باطل اند . تا آن جا که می گوید : عارف ، شجاع است و چگونه شجاع نباشند در حالی که او از مرگ هراسی ندارد ، و بخشنده است و چگونه بخشنده نباشد در حالی که از محبت باطل برکنار است ، و او حقد و کینه ها را فراموش می کند و چگونه چنین نکند در حالی که ذکرش مشغول به حق است .
(رساله امامت صص ٣٠،٣١)
از پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله روایت است که:
خداوند متعال فرمود:
یَا ابْنَ آدَمَ! ما تُنْصِفُنى، اَتَحَبَّبُ اِلَیْکَ بِالنِّعَمِ وَ تَتَمَقَّتُ اِلَىَّ بِالمَعاصى، خَیْرى عَلَیْکَ مُنزَلٌ وَ شَرُّکَ اِلَىَّ صاعِدٌ، وَ لا یَزالُ مَلَکٌ کَریمٌ یَأْتینى عَنْکَ کُلَّ یَوْمٍ وَ لَیْلَةٍ بَعَمَلٍ قَبیحٍ؛
اى فرزند آدم! با من انصاف نمى کنى! من با نعمتها نسبت به تو دوستى و محبّت مى کنم، ولى تو با گناهان با من دشمنى مى کنى. خیر من بر تو نازل مى شود، ولى از تو بدى به طرف من بالا مى آید، و پیوسته فرشته اى بزرگوار، هر روز و شب، گزارش کارى زشت را از تو براى من مى آورد.
(بحارالانوار، ج 74، ص 19)
امام علی علیه السلام
یا أَیُّهَا النسانُ ما جَرَّأَکَ عَلى ذَنبِکَ...؟! أَما تَرحَمُ مِن نَفسِکَ ما تَرحَمُ مِن غَیرِکَ؛
اى انسان، چه چیز تو را در گناه کردن گستاخ کرده است...؟!
چرا همچنان که به دیگران رحم مى کنى
به خودت رحم نمى کنى؟!
الذریعة إلى حافظ الشریعة (شرح أصول الکافی جیلانى) ج2، ص453 و 454
امام رضاعلیه السلام :