عدم حصر عید غدیر نسبت به تشیع
این عید، تنها به شیعه مربوط نیست، هر چند که شیعه، دلبستگی خاصّی نسبت به آن دارد. فرقه‌های دیگر مسلمین هم در عید گرفتن غدیر، با شیعه شریکند. و بزرگانی از غیر شیعه در فضیلت این روز و عید بودنش به خاطر تعیین امیر المؤمنین‌علیه السلام به مقام والای ولایت از سوی حضرت رسول‌صلی الله علیه وآله سخنانی ابراز کرده‌اند؛ چرا که این موسم، موسم شادمانی هواداران حضرت علی‌علیه السلام است؛ چه او را به عنوان جانشین بلا فصل پیامبرصلی الله علیه وآله بدانند، چه چهارمین خلیفه.
بیرونی در «الآثار الباقیة» روز غدیر خم را از روزهایی می‌داند که اهل اسلام آن را از اعیاد به حساب آورده‌اند.(الآثار الباقیة فی القرون الخالیة، ص 334.)
ابن طلحه شافعی می‌گوید: «روز غدیر خم، امیر المؤمنین‌علیه السلام آن را در شعر خود ذکر کرده و آن روز عید و موسم به حساب می‌آید، زیرا آن روز وقتی است که رسول خداصلی الله علیه وآله او را به این منزلت منصوب کرده و بر سایر خلائق برتری داده است».(مطالب السؤول، ص 53.)
و نیز می‌گوید: «هر معنایی که اثباتش ممکن است و لفظ مولی برای رسول خداصلی الله علیه وآله بر آن دلالت داشته باشد، حضرت‌صلی الله علیه وآله آن را برای علی‌علیه السلام قرار داده است، و این مرتبه‌ای است بلند، و منزلتی است عظیم، و درجه‌ای است عالی، و مکانتی است رفیع، که پیامبرصلی الله علیه وآله حضرت علی‌علیه السلام را به آن اختصاص داده است. و لذا آن روز، روز عید و موسم سرور برای اولیای الهی گشته است».(مطالب السؤول، ص 56.)
از کتب تاریخ، استفاده می‌شود که امّت اسلامی در شرق و غرب، در عید بودن آن متّفق‌اند و مصریان و مغربیان و عراقیان، به جایگاه آن اعتنا و اهتمام داشته‌اند. و روز غدیر نزد آنان به عنوان روزی مشخّص برای نماز، دعا، خطبه و مدیحه‌سرایی مشهور بوده است، و نامگذاری این روز به عید، مورد اتفاق بوده است.(وفیات الاعیان، ابن خلکان، ج 1، ص 60 و ج 2، ص 223.)
ابن خلّکان می‌گوید: «پیامبر اکرم‌صلی الله علیه وآله هنگام بازگشت از مکّه در حجّة الوداع، وقتی به غدیر خم رسید، میان خود و علی‌علیه السلام عقد برادری بست و او را برای خود، همچون هارون برای حضرت موسی‌علیه السلام دانست و فرمود: «خدایا! کسانی که ولایت او را پذیرا شدند دوست بدار و کسانی که تحت سلطه ولایت او نرفته و با او دشمنی ورزیدند دشمن بدار، و یارانش را یاور باش و خوار کنندگانش را خوار کن». و شیعه را به این روز، دلبستگی خاصّی است.(وفیات الاعیان، ابن خلکان، ج 1، ص 60 و ج 2، ص 223.)
سخنِ ابن خلّکان را مسعودی تأیید کرده است، آن جا که می‌گوید: فرزندان حضرت علی‌علیه السلام و شیعیان او این روز را بزرگ می‌دارند.(التنبیه و الإشراف، مسعودی، ص 221.)
ثعالبی نیز پس از آن که شب غدیر را از شب‌های مشهور نزد امّت شمرده است می‌نویسد: «و این، شبی است که فردایش پیامبر خداصلی الله علیه وآله در غدیر خم، بر فراز جهاز شتران خطبه خواند و فرمود: «من کنت مولاه فعلیّ مولاه...»، و شیعیان، این شب را گرامی داشته، به احیاء و عبادت می‌پردازند».(ثمار القلوب، ثعالبی، ص 511.)
مبدأ عید غدیر
با مراجعه به تاریخ پی می بریم که مبدأ این عید بزرگ به عصر پیامبر اکرم‌صلی الله علیه وآله باز می‌گردد. مبدأ آن زمانی بود که پیامبرصلی الله علیه وآله در صحرای غدیر خم حضرت علی‌علیه السلام را به امامت و ولایت از جانب خداوند منصوب کرد. در آن روز هر مؤمنی بدین جهت مسرور شد. و لذا نزد حضرت علی‌علیه السلام آمده و بر او تبریک گفتند. از جمله کسانی که او را تبریک گفتند عمر و ابوبکر بود که قبلاً به آن اشاره کردیم. و نیز به جهت تبریک و بزرگداشت این واقعه افرادی از قبیل حسان بن ثابت، قیس بن سعد بن عباده انصاری و دیگران این واقعه را به شعر درآوردند.